TRẦM - NHẬP MÔN

I. Trầm hương là gì?

Khi nói đến Trầm hương, người ta thường nói đến sự quý hiếm và giá thành vô cùng cao của chúng, không chỉ có ý nghĩa phong thủy mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Những truyền thuyết kỳ thú về cây trầm hương không chỉ được truyền lại cho những ai đam mê loài cây quý này mà còn được truyền lại qua những câu chuyện hàng ngày của mọi người, chính vì điều đó mà các vật dụng bằng Trầm luôn được người tiêu dùng yêu thích và săn đón.

Tất nhiên, nhiều người biết đến danh tiếng của trầm hương, nhưng không phải ai cũng hiểu và biết cách nhận biết trầm hương tự nhiên một cách chính xác, họ vẫn tự đặt ra cho mình nhiều câu hỏi trầm hương là gì? Trầm hương tự nhiên có đặc tính ra sao?

Hãy cùng Ngôi nhà Trầm hương - Dhouse tìm hiểu về Trầm hương qua bài viết này nhé.

Tên gọi: Trầm hương với tên gọi quốc tế là Agarwood: tên gọi chung cho một chi thực vật thuộc họ Dó (aquilaria) gồm 17 loài. Phân bố rải rác ở các quốc gia Châu Á : Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines và Trung Quốc....

Đặc điểm: Cây cao từ 6 đến 20m, lá dài 5 đến 11 cm và rộng 2 đến 4 cm. Hoa màu xanh vàng, quả gỗ dài 2,5 đến 3 cm.

1.1 Lá, hoa, quả và hạt cây trầm hương.

Có rất nhiều câu chuyện về trầm hương bao gồm cả truyện dân gian lẫn các khẳng định theo khoa học. Theo dân gian, người xưa kể rằng cây Dó Bầu (ở Việt Nam thường thấy ở các vùng rừng núi rải rác khắp miền Trung như Quảng Nam, Khánh Hòa,…) có hình thù kỳ dị, xấu xí. Nhờ việc hấp thụ khí trời biến thành một khu rừng gỗ đầy hương thơm. Trầm không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn mang đến vận may, thu hút được tài lộc và xua đuổi được tà khí. Điều đó càng làm tăng giá trị của trầm hương.

Trầm hương thực chất là lượng dầu kết tinh trong gỗ cây Dó. Lý do vì sao nó kết tụ như vậy thì ngày nay giới khoa học đã tìm hiểu và nắm rõ được quy luật và cách tạo trầm. 

Khoa học đã khẳng định, trầm hương là phần gỗ chứa nhiều nhựa thơm sinh ra từ thân cây dó mọc nhiều trong những cánh rừng già của Việt Nam ngày xưa.

Khi cây dó bị thương, một loại nhựa được tạo ra như một chất kháng thể chống vết thương, làm cho các phân tử gỗ thay đổi hình dạng, màu sắc và tỏa ra mùi thơm. Đây là quá trình trầm hương được tạo trong tự nhiên mà người ta gọi là trầm hương tự nhiên, chất dầu trong cây tụ lại để kháng cự sự phá hoại nhiễm bệnh từ bên ngoài, chất dầu đọng lại đó dần dần biến tính và thành trầm, tuỳ theo thời gian hình thành và mức độ nhiễm mà sẽ cho ra được những khối trầm to nhỏ và hình dáng khác nhau.

1.2 Cây trầm hương được trồng ngoài tự nhiên.

Nói về các loại trầm hương rừng tự nhiên thì không thể không nói đến độ quý hiếm và được xem như là báu vật mà mẹ thiên nhiên ban tặng cho con người. Không phải tự nhiên mà cây trầm hương lại trở thành loại gỗ vô cùng quý giá trong thời phong kiến khi mà từ lâu người dân đã sử dụng nó như một vị thuốc quý để dâng lên vua chúa và quan thần.

Ngoài ra, trầm hương còn được người Ai Cập cổ đại sử dụng như một loại nhiên liệu tinh thần để tẩm xác ướp với mục đích kết nối với các vị thần. Trầm hương còn đi liền với Phật giáo vì những mùi hương có tác dụng xua đuổi ma quỷ, mang lại sự an tâm và tinh thần minh mẫn.

Những cây dó có trầm thường bị xơ xác và thân có u, bướu, bị sâu đục, gò mối đóng, mảnh bom đạn găm vào, cây bị giông gió làm gãy cành hay bị sét đánh.

Một lần nữa xin đính chính lại là chất lượng trầm hương không xét theo tuổi sinh trưởng của cây, mà xét theo tuổi nhiễm bệnh của cây, và tùy thuộc vào cơ địa của từng cây mà cho chất lượng trầm khác nhau, nên để tính chất lượng trầm theo "tuổi" là hoàn toàn không chính xác. Chất lượng của trầm được đo bằng độ thơm và hàm lượng dầu trầm chứa trong gỗ.  Nếu thiếu 2 yếu tố trên thì cây Dó có 1000 năm tuổi nhưng không tạo trầm cũng chẳng là gì cả...

Trong tự nhiên, một số loài dó có tuổi đời trên 100 năm tuổi, nhưng cơ thể của cây hoàn toàn khỏe mạnh. Nếu cây bị đốn hạ và khai thác thì thật là một sự lãng phí, vì nó chẳng có giá trị gì khác ngoài làm củi đốt. Gỗ dó rất mềm, chất lượng gỗ không tốt cho các sản phẩm đồ gỗ.

1.3 Phần màu sẫm là phần chứa trầm hương trên cây dó bầu.

Trầm hương Việt Nam (越南沉香, Agarwood vietnam) được xem là một trong những nước có chất lượng trầm hương tốt nhất và nhiều nhất, tuy nhiên do khai thác một cách tận diệt mà không có biện pháp bảo tồn nên ngày càng hiếm và đắt đỏ.

Nắm được quy luật của sự hình thành trầm hương trên cây Dó mà ngày nay con người đã ứng dụng vào việc cấy trầm trên cây dó bầu bằng nhiều hình thức khác nhau : Vi sinh, hoá chất, cơ học…

Với mục đích làm cây bị thương và nhiễm bệnh nhằm tiết ra lớp dầu để kháng lại, về lâu dài sẽ hình thành trầm hương.

Nhưng để việc hình thành trầm hương có chất lượng cao đòi hỏi quá trình bài tiết đó phải trải qua hàng chục, hàng trăm năm để cho ra những khối trầm tốt và hàm lượng tinh dầu trầm cao.

Trầm hương trồng tạo trầm ngày nay thì chỉ tầm 7 đến 10 năm là được cấy tạo trầm và khai thác nên chất lượng và giá trị của nó không cao, thường chỉ được dùng làm nguyên liệu để rút tinh dầu và làm nhang, một số cây có chất lượng tốt và to sẽ được xỉa làm trầm cảnh.

Những phần lan nhiễm thành khối to thì dùng để chế tác tượng hoặc làm những vòng tay nhưng giá trị không cao.

Vậy làm thế nào để nhận biết gỗ trầm hương khi vô tình bạn vấp phải nó mà cứ tưởng là gỗ tạp, hay là cục gỗ tạp có ít giá trị mà bạn cứ tưởng là kỳ nam hay trầm hương xịn. Cách duy nhất là các bạn phải tiếp xúc với nó, trên phương diện cả lý thuyết và thực hành. Dhouse sẽ giúp các bạn nhận biết đâu là trầm hương thật qua các đặc điểm về màu sắc, mùi hương, cũng như cách phân loại và hình ảnh trực quan. Mời các bạn đọc theo dõi tiếp phần sau nhé.

Qua bài viết mà Dhouse chia sẻ, các bạn đã hiểu thêm được thêm về Trầm hương như thế nào? Hãy comment chia sẻ cho Dhouse biết nha!